Bánh chưng là một loại bánh cổ truyền luôn có mặt trong những mâm cổ Tết của người dân Việt Nam. Chiếc bánh nổi bật với màu xanh đặc trưng và thoang thoảng mùi lá dong/lá chuối hòa cung các loại nguyên liệu như: đỗ xanh, nếp, thịt ba chỉ lợn,... đó là tất cả hương vị của cái Tết An Nam ngày nay và ngày xưa.
Hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu chi tiết về cách làm bánh chưng chuẩn hương vị truyền thống Việt ngay trong bài viết này bạn nhé!
Mục lục [Hiển thị]
Nguyên liệu cần chuẩn bị
- Gạo nếp
- Thịt lợn 3 chỉ hay thịt mông (tùy thích)
- Đỗ xanh (lưu ý nên chọn loại đỗ đã được làm sạch vỏ)
- Lá dong (hoặc lá chuối)
- Nước cốt lá ghiềng
- Các loại gia vị như: Hạt tiêu, muối, mì chính (bột ngọt), nước mắm,...
Cách làm bánh chưng
Sơ chế nguyên liệu
Đối với gạo nếp thì cần vo sạch và ngâm với nước từ 4-5 tiếng hoặc để qua đêm đều được, khi ngâm xong thì trộn gạo nếp với nước cốt lá giềng từ 30' - 1 tiếng. Việc này sẽ giúp gạo có một màu xanh đặc trưng, thơm và ngon hơn.
Thịt lợn ba chỉ rửa sạch thái miếng vừa và ướp chung cùng các loại gia vị như: Hạt tiêu, nước mắm,...(tùy thích).
Đỗ xanh rửa sạch và ngâm với nước từ 3 - 4 tiếng, rồi vớt ra để giáo nước.
Lá dong phải là những lá to không bị rách hay bị sâu, rửa thật sạch với nước rồi phơi khô hoặc lau khô bàng khăn.
Cách gói bánh chưng
Hiện nay có rất nhiều cách gói bánh chưng khác nhau (phục thuộc vào văn hóa ẩm thực của mỗi vùng miền), nhưng phổ biến nhất vẫn là hai cách gói truyền thống sau:
Cách 1: Gói bánh chưng không cần khuôn (3-4 lá)
- Bước 1: Chuẩn bị 3 chiếc lá, sau đó lấy 2 chiếc lá đo 1 nắm tay rồi gấp lại, cắt phần thừa và 2 cạnh cuốn lá.
- Bước 2: Mở lá ra và xếp so le lại với nhau, sau đó cho vào 1 bát gạo nếp, dàn đều ra cho phẳng, tiếp đến cho nhân đậu xanh và thịt vào. Cho thêm 1 bát gạo nếp lên trên và cũng dàn đều cho phẳng. Sau đó gấp các góc lại, nắn chỉnh cho vuông. Rồi làm tương tự cho lá còn lại để bọc bên ngoài.
- Bước 3: Dùng 4 dây lạt thắt chặt bánh, rồi kiểm tra, nắn chỉnh bánh sao cho nó vuông vắn là xong.
Cách 2: Gói bánh chưng bằng khuôn vuông
- Bước 1: Xếp 2 mặt lá dong chồng lên nhau, sao cho nửa mặt lá bên này đè lên nữa mặt lá bên kia. Rồi tiếp tục sếp 2 chiếc lá thành hình chữ thập ở bên trên, sau đó đặt chiếc khuôn nhỏ vào.
- Bước 2: Gấp lá dong lần lượt theo mép khuôn từ trái qua phải.
- Bước 3: Đặt khuôn nhỏ vừa gói lá dong vào khuôn to, rồi lấy khuôn nhỏ ra. Lúc này lá dong đã tạo thành khuôn bánh.
- Bước 4: Cho một lớp gạo nếp, một lớp đỗ, 1 - 2 miếng thịt lợn rồi tiếp tục cho 1 lớp đỗ và một lớp gạo nếp nữa là xong. (Liều lượng tùy thích, thường sẽ là 1 chén gạo nếp/lớp).
- Bước 5: Gấp lần lượt 2 lá dong bên trong vào, rồi tiếp tục gấp đến 2 lá dong bên ngoài và các lá còn thừa lại. Gấp thật kín đáo, khéo léo theo từng góc khuôn.
- Bước 6: Dùng 4 dây lạt thắt thành 2 hình song song, (lưu ý: chỉ nên thắt vừa tay chứ không nên thắt chặt quá, vì bánh rất dễ bục khi luộc và chín sẽ không đều).
Luộc bánh chưng
Để luộc bánh chưng ngon bạn cần thực hiện theo các bước sau:
- Bước 1: Chuẩn bị một chiếc nồi to đựng vừa toàn bộ bánh chưng vừa gói
- Bước 2: Dùng lá dư chèn xuống dưới đáy nồi và xung quanh mặt nồi.
- Bước 3: Thay một lần nước mới khi đã luộc bánh được 1 nửa thời gian hoặc chêm thêm nước khi thấy nước cạn (tránh bị khô cháy nồi)
- Bước 4: Khi luộc chín bánh vớt ra để ráo nước, rồi lấy một tấm gỗ hoặc một vật nặng nào đó đè lên. Việc này giúp định hình và làm chắc bánh hơn.
Thành phẩm
Sau khi chín, bánh chưng sở hữu một vẻ đẹp hấp dẫn, chiếc bánh mang một màu xanh đặc trưng, lán mịn. Bánh chưng được gói khéo léo rất vuông vắn và chắc chắn, bánh mềm dẻo của gạo nếp pha chút hương vị bùi bùi, béo ngậy của đỗ xanh và thịt lợn ba chỉ.
Đôi khi miếng bánh còn toát lên những mùi thơm thoang thoảng của lá giềng rất đưa miệng và độc đáo. Đặc biệt khi ăn, người ta thường ăn kèm với củ cải muối, củ kiệu, dưa hành để giảm bớt độ ngấy của bánh.
Click để biết thêm: Cách gói bánh Tét chuẩn truyền thống Việt bạn nhé!
Lưu ý khi gói bánh chưng
Sau đây là một số lưu ý khi làm bánh chưng mà bạn cần nhớ:
- Chọn gạo: Phải lựa chọn loại gạo nếp thơm, ngon không bị hôi. Đặc biệt khi luộc xong phải có độ dẻo nhất định Nên chọn loại đỗ xanh tách vỏ để dễ sơ chế
- Thịt lợn: Chọn loại thịt mới, tươi ngon có cả nạc và mỡ để cân bằng độ béo của bánh
- Đặt lá rong đúng hướng và gói chặt tay
- Nấu bánh: Với lửa vừa từ 6-8 tiếng, nên kiểm tra bánh thường xuyên.
Hiểu rõ về ý nghĩa bánh chưng Việt Nam
Bánh chưng là tất cả tinh hoa hội tụ của đất trời, gợi nên sự trù phú đong đầy của làng quê, gợi niềm mơ ước an cư lập nghiệp, để tưởng nhớ tạ ơn đất trời đã cho mưa thuận gió hòa. Đó cũng là một phép ẩn dụ cho cho sự đoàn tụ, ấm cúng trong gia đình.
Từ thời xa xưa bánh chưng còn gắn liền với một câu chuyện cổ tích. Chuyện kể rằng: một ngày nọ tại một vương quốc lớn, nhà vua cho gọi 18 người con trai đến để đưa ra một yêu câu quyết định nhường lại ngai vàng. (Tuy nhiên người đó vừa phải tài giỏi vừa phải có tấm lòng nhân hậu,...)
Yêu cầu: "Tất cả người con điều phải bày một mâm cổ ngon, có ý nghĩa nhất để dâng lên tổ tiên, thì sẽ được vua cha truyền lại ngai vàng."
Sau một khoảng thời gian dài tất cả người con điều đi gần xa, lên rừng xuống biển tìm kiếm món ngon vật lạ để dâng lên vua cha. Duy chỉ có người con trai thứ 18 hiền lành, chăm chỉ trước giờ không phụ thuộc vào vua cha. Liền trở về quê cùng vợ con quốc nương, trồng cây sinh sống cùng dân làng.
Trước 3 hôm tới ngày dâng mâm cỗ lên vua cha, chàng vẫn đang đau đầu suy nghĩ thì lại ngủ quên. Trong mơ chàng thấy một vị thần xuất hiện và nói rằng: "Trong trời đất không gì quý bằng hạt gạo, gạo chính là thức ăn nuôi sống con người chúng ta. Con hãy lấy gạo nếp ra làm bánh hình tròn tượng trưng cho trời, bánh hình vuông tượng trưng cho đất. Và lấy lá bọc ngoài đặt nhân trong tượng hình cho cha mẹ."
Khi chàng tỉnh dậy, chàng quyết định đi lấy tất cả nguyên liệu được mơ thấy đem về làm bánh giống như ông tiên chỉ. Cho đến ngày dâng lễ, món ăn của chàng đã được vua cha và tất cả anh em công nhận là món ăn ngon, ý nghĩa nhất. Và chàng cũng chính là người được kế nhiệm chiếc ngai vàng xứng đáng nhất.
Bánh chưng không chỉ là một món ăn mà nó còn là nét đẹp truyền thống của người dân Việt Nam. Bánh chưng tượng trưng cho cho sự đoàn kết thương yêu giữa người với người. Gợi nên một không khí vui tươi, nhộn nhịp,...
Trên đây là cách làm bánh chưng chi tiết nhất và Cách nấu vừa chia sẻ đến bạn. Hy vọng rằng bài viết này sẽ giúp bạn có thể tự hoàn thành được một chiếc bánh chưng ngon ngay tại nhà vào những dịp lễ, Tết mà không cần phải ra ngoài mua.
