Thịt đông luôn được nhắc đến mỗi dịp Tết bên cạnh những món truyền thống như bánh chưng, thịt mỡ, dưa hành. Đây là món ăn nguội đặc trưng của mùa đông miền Bắc, được nấu từ thịt chân giò và bì lợn cùng mộc nhĩ, nấm hương, gia vị rồi để lạnh cho đông lại như thạch nhờ phần collagen trong bì. Thành phẩm thịt đông có màu trong veo hấp dẫn, thịt mềm thấm vị, phần thạch thịt mát lạnh tan dần trong miệng.
Thực ra, cách nấu thịt đông không quá khó hay tốn nhiều thời gian, chỉ cần nắm đúng bí quyết, ai cũng có thể tự làm món ăn ngày Tết thơm ngon này tại nhà. Chi tiết cách làm món thịt đông bạn có thể tham khảo ngay dưới đây nhé!
Mục lục [Hiển thị]
Nguyên liệu cần chuẩn bị
Những nguyên liệu để làm thịt đông miền Bắc rất quen thuộc và dễ kiếm, chủ yếu gồm thịt chân giò, tai heo (hoặc bì lợn), mộc nhĩ cùng các gia vị cơ bản:
- Thịt chân giò: khoảng 500g (loại đã rút xương, nên chọn chân giò sau để có cả nạc, mỡ, bì hài hòa).
- Tai heo (hoặc bì heo): ~300g (1 cái tai heo; nếu không có tai heo thì dùng khoảng 300g da lợn).
- Mộc nhĩ (nấm mèo): ~50g (dùng mộc nhĩ khô ngâm nở).
- Nấm hương khô: ~30g.
- Cà rốt: 1 củ nhỏ (≈100g).
- Hành khô: 2-3 củ (hành tím).
- Gừng: 1 nhánh nhỏ (20g).
- Tỏi: 3 tép.
- Gia vị: Muối, nước mắm ngon, hạt nêm (hoặc bột canh), hạt tiêu, dầu ăn.
Cách chế biến từng bước
Sơ chế nguyên liệu
Trước tiên, làm sạch thịt chân giò và tai heo: cạo bỏ sạch lông, rửa kỹ với muối rồi để ráo. Bắc một nồi nước sôi, cho vào vài hạt muối cùng 1 củ hành khô đập dập và vài lát gừng, sau đó cho thịt chân giò và tai heo vào chần trong khoảng 3-5 phút. Cách chần sơ này giúp khử mùi hôi và loại bỏ bọt bẩn, giúp nước thịt đông sau này được trong và thơm hơn. Vớt thịt ra, rửa lại bằng nước sạch rồi thái thịt chân giò thành miếng vừa ăn (khoảng bằng bao diêm), còn tai heo thái thành sợi dày vừa phải.
Tiếp theo, ngâm mộc nhĩ và nấm hương khô trong nước ấm cho nở mềm. Rửa sạch rồi cắt bỏ phần chân nấm. Thái mộc nhĩ thành sợi to bản (không thái quá nhỏ), nấm hương có thể để nguyên hoặc cắt đôi; bạn cũng có thể khía hình chữ thập trên đầu nấm hương để đẹp mắt . Cà rốt gọt vỏ, rửa sạch, rồi tỉa hoa và cắt lát mỏng để lát nữa dùng trang trí; chần sơ những lát cà rốt này trong nước sôi khoảng 2 phút rồi vớt ra để ráo. Hành khô bóc vỏ, một nửa băm nhỏ để phi thơm, nửa còn lại để nguyên hoặc đập dập (dùng lúc chần thịt ở bước trên). Tỏi bóc vỏ, băm nhuyễn.
Sau khi sơ chế các nguyên liệu, cho thịt chân giò và tai heo đã thái vào tô lớn để ướp. Nêm 1-2 thìa nước mắm, một chút muối (hoặc 1 thìa bột canh), 1 thìa hạt nêm và khoảng 1 thìa cà phê hạt tiêu xay, rồi trộn đều cho thịt ngấm gia vị . Ướp thịt ít nhất 20-30 phút cho thấm. (Lưu ý: Nếu muốn thịt đông thật trong, bạn có thể không ướp hạt tiêu xay ở bước này mà để sau khi nấu xong mới cho tiêu).
Nấu thịt
Bắt một nồi lớn hoặc chảo sâu lên bếp, cho 1-2 thìa dầu ăn. Khi dầu nóng, cho hành tỏi băm vào phi thơm. Tiếp đó trút thịt đã ướp vào xào, đảo đều tay cho đến khi các miếng thịt săn lại và tỏa mùi thơm.
Đổ nước vào nồi sao cho vừa ngập mặt thịt (khoảng 1,2 – 1,5 lít nước). Đun đến khi nước sôi thì hạ lửa nhỏ liu riu và mở hé vung để ninh thịt. Ninh khoảng 20 phút cho thịt mềm dần. Trong quá trình nấu, bạn nhớ thường xuyên vớt bỏ bọt nổi trên bề mặt để nước dùng được trong veo, không bị đục.
Sau khi ninh thịt khoảng 20 phút, cho mộc nhĩ, nấm hương và cà rốt đã chuẩn bị vào nồi. Tiếp tục đun thêm khoảng 10 phút nữa cho các nguyên liệu chín mềm. Nêm nếm lại cho vừa miệng: bạn có thể cho thêm khoảng 1-2 thìa nước mắm ngon vào nồi lúc này để dậy mùi thơm (nêm cuối để giữ hương vị nước mắm). Đảo nhẹ rồi tắt bếp.
Làm đông
Chuẩn bị các bát (hoặc khuôn) sạch để đổ thịt đông. Để món ăn đẹp mắt, bạn xếp một vài lát cà rốt tỉa hoa xuống đáy mỗi bát trước. Sau đó, múc thịt và nước vừa nấu (cả phần chân giò, tai heo, mộc nhĩ, nấm...) đổ vào các bát. Chú ý múc nhẹ nhàng để những bông hoa cà rốt vẫn nằm ngay ngắn dưới đáy bát (khi úp ra sẽ ở trên mặt thạch thịt). Để các bát thịt nguội hẳn ở nhiệt độ phòng.
Nếu bạn nấu vào ngày trời lạnh (< 15°C), có thể đặt các bát thịt đã nguội ở nơi thoáng mát khoảng 2 giờ để tự đông lại tự nhiên. Ngược lại, trong thời tiết nóng hoặc ở miền Nam, nên bọc kín miệng bát bằng màng thực phẩm rồi cho vào ngăn mát tủ lạnh khoảng 4-6 tiếng (hoặc để qua đêm) cho thịt đông hoàn toàn.
Trình bày và thưởng thức
Bát thịt đông sau khi làm lạnh có thể úp ngược ra đĩa, tạo thành khối thạch thịt trong veo và chắc chắn, không hề bị vỡ nát hay chảy nước. Bạn có thể rắc thêm một ít hạt tiêu hoặc trang trí vài lá mùi (ngò rí) thái nhỏ lên trên khối thịt đông cho dậy mùi thơm. Món thịt đông miền Bắc ngon nhất khi ăn lạnh, kèm với cơm nóng và các món dưa chua như dưa hành, dưa góp. Hương vị chua giòn của dưa hành hòa quyện với vị thanh mát của thịt đông giúp món ăn đỡ ngấy và đậm đà hương vị ngày Tết.
>>>Bạn có muốn biết thêm về:
Cách làm bánh chưng truyền thống.
Cách làm nem rán cực đơn giản tại nhà?.
Mẹo nhỏ để món thịt đông ngon chuẩn vị
- Chọn phần thịt phù hợp: Nên chọn thịt chân giò sau tươi ngon, có tỷ lệ nạc, mỡ, bì cân đối để món thịt đông có vị ngọt tự nhiên và không bị quá ngấy mỡ .
- Bì lợn là chìa khóa: Bì heo (da lợn) là thành phần quan trọng giúp tạo độ kết dính cho thịt đông . Chỉ nên dùng lượng bì vừa phải; nếu cho quá nhiều bì, khối thạch thịt sẽ bị cứng và kém ngon .
- Thêm thành phần giòn sật: Thịt đông truyền thống thường nấu với thịt chân giò kèm bì. Bạn có thể cho thêm tai heo (hoặc cả lưỡi heo) vào nấu cùng để món ăn có thêm phần sụn giòn sần sật thú vị, tuy nhiên thành phần này không bắt buộc .
- Sơ chế kỹ để nước trong: Trước khi nấu, nên chần sơ thịt chân giò và bì heo qua nước sôi có cho thêm muối, hành khô và gừng. Cách làm này giúp loại bỏ chất bẩn và mùi hôi, giúp nước thịt đông sau khi nấu được trong veo, thơm ngon hơn .
- Ướp vừa phải, không nêm quá mặn: Chỉ ướp thịt với lượng gia vị vừa đủ, không cần lạm dụng quá nhiều loại gia vị (chỉ với chút muối hạt và nước mắm ngon là đủ để thịt đậm đà) . Đồng thời, không nên nấu thịt đông quá mặn vì khi ăn còn dùng kèm nước mắm tiêu và dưa chua, sẽ dễ bị mặn quá mức .
- Canh lửa khi nấu: Ninh thịt đông ở lửa nhỏ (liu riu) và không đậy vung, thường xuyên hớt bọt. Nấu từ tốn như vậy sẽ giúp nước thịt đông trong veo và thanh vị hơn, tránh bị đục do nhiệt độ cao .
- Không thái nguyên liệu quá nhỏ: Khi sơ chế tai heo và mộc nhĩ, không nên thái quá nhỏ hoặc băm vụn. Miếng tai và sợi mộc nhĩ to vừa sẽ giữ được độ giòn sần sật đặc trưng khi thưởng thức, giúp món ăn ngon miệng hơn .
- Thêm hạt tiêu đúng lúc: Hạt tiêu là gia vị không thể thiếu của món thịt đông miền Bắc, nhưng để món ăn trong veo đẹp mắt, bạn nên cho hạt tiêu (tiêu xay hoặc tiêu hạt đập dập) sau khi nấu xong thay vì ướp từ đầu . Rắc một chút tiêu lên bề mặt thịt đông trước khi ăn vừa giữ nước thạch trong, vừa tạo mùi thơm cay ấm hấp dẫn.
Trên đây là hướng dẫn chi tiết cách làm món thịt đông miền Bắc truyền thống – một món ăn ngày Tết độc đáo và ngon miệng. Với các bước thực hiện rõ ràng và mẹo nhỏ mà Cách nấu đã chia sẻ, hy vọng bạn sẽ tự tin vào bếp trổ tài và nấu thành công món thịt đông chuẩn vị để chiêu đãi gia đình trong dịp Tết này.
Một lưu ý nhỏ: Hãy bảo quản thịt đông trong ngăn mát tủ lạnh và dùng dần trong 3-5 ngày. Nên chia thịt đông thành từng phần vừa đủ ăn vào các hộp đậy kín, khi dùng phần nào hãy lấy ra phần đó rồi đậy lại ngay, tránh để nhiệt độ phòng quá lâu sẽ làm ảnh hưởng đến chất lượng món ăn.
Chúc bạn thành công và có món thịt đông miền Bắc thơm ngon trong veo để mâm cỗ ngày Tết thêm trọn vẹn, ấm cúng!
